Je hebt mensen die zich na een studie game design het liefst zo snel mogelijk storten op de ontwikkeling van de nieuwste shooter game. Maar er zijn ook mensen die kiezen voor een andere richting: het toevoegen van spelelementen aan de werkelijkheid of de werkelijkheid proberen terug te brengen tot een spel. Met als doel mensen iets te leren of ze te stimuleren bepaald gedrag te laten zien. “ Wij zetten spel in om mensen iets bij te brengen, om gedrag te veranderen voor het goede”, aldus Frank Stemerding, werkzaam bij &ranj.
&ranj presenteert zich aan de buitenwereld als dé studio voor serious games en gamification. Dat kan gaan van kinderen in Tsjaad met behulp van een spel leren lezen en schrijven tot het tegengaan van witwassen en alles wat daartussen zit. Zo werkte Stemerding langere tijd aan verschillende opdrachten voor Albert Heijn. “Het begon met de vraag of we medewerkers op de versafdelingen van de winkels wat meer eigenaarschap konden laten tonen en wat meer pro-actief richting klanten konden laten opereren. Feitelijk: hoe word je niet alleen een medewerker van de kaas- of groente afdeling, maar hoe wordt je een groenteman of kaasboer. Daarvoor hebben we de werkelijkheid genomen en daar spelelementen aan toegevoegd.”
Wat is het doel?
Elke opdracht begint altijd met de vraag wat de opdrachtgever precies wil bereiken. Dat moet je goed snappen voordat je iets gaat ontwerpen. De opdracht van Albert Heijn leidde tot een spel waar iedere versafdeling een eigen winkel werd. “Daar werd de opdracht gegeven: zorg dat er één product in die winkel beter wordt verkocht. Kies één product en verzin daar zelf oplossingen voor. Zo worden mensen creatief: het werd niet opgelegd door de baas, maar ze konden zelf bedenken hoe het beter kon gaan met een bepaalde afdeling. Met Halloween zag je dat medewerkers verkleed als heks pompoensoep gingen uitdelen, omdat ze meer pompoenen wilden verkopen. Alle andere medewerkers in de winkel konden ook aandelen kopen in de verschillende afdelingen. Zo kreeg je meer betrokkenheid van iedereen. Zo wordt werk leuker en motiverender om te doen.”
Soms gaat het ook over nog serieuzer problemen. Mensen in de schuldsanering helpen meer grip te krijgen op hun financiële zelfredzaamheid bijvoorbeeld. “Je gaat dan eerst kijken wat het probleem is. En je merkt dan dat mensen die eenmaal in de problemen zitten weinig weerbaar zijn. Ze missen mentale bandbreedte: ze schieten snel in de stress. We moesten iets maken wat niet nog extra stress zou opleveren. We hebben een super simpel doelstellingsmechanisme gemaakt. Een map met een spel met kaartjes wat ze samen met een coach kunnen spelen: hele kleine eenvoudige stapjes. Simpele doelen. Heel klein. En daar terugkoppeling op geven. Elke stap bespreken en belonen. En ze zo stapje voor stapje meer vrijheid te geven. Meer ruimte in hun hoofd.”
Het doel is gedrag veranderen
&ranj zoekt naar de as waar speltheorie en gedragspsychologie samenkomen. “Aan de voorkant willen we iets veranderen. Dan moet je kijken naar de oorzaak van het probleem. Als je dat eenmaal gevonden hebt, dan kijk je naar de gedragspsychologie: cognitie. Zijn mensen zich bewust van het probleem? Is er de motivatie? Hebben ze de juiste vaardigheden of middelen beschikbaar. En tot slot de opportunity: wat is het juiste moment om iets te veranderen? Zo heb je een gedragsdoel geformuleerd waarna je naar speloplossingen zoekt: met welke oplossing kun je het probleem verbeteren? Welke ‘game mechanic of dynamic’ kan effect hebben? We moeten speltheorie matchen met datgene dat we willen verbeteren of veranderen. Dat is de kunst.” Daarbij is het belangrijk om de kern van een probleem dat je wilt oplossen scherp te zien. “ Ons doel is niet om spellen te maken, maar om gedrag te veranderen. Een spel is leuk, maar niet elk probleem leidt tot een spelletje. Soms maken we geen spel, maar een presentatie.”
Stemerding denkt dat ook sportclubs en bonden meer met gamification kunnen doen. Dat zie je al gebeuren. “Sport is één van de puurste vormen van spel. Je ziet steeds meer elementen van gamification terug in sport. Ik ben zelf begonnen met golf en daar hoort een app bij met gamification elementen. Ze veranderen zo niet het spel, maar proberen mensen wel betrokken te houden, en lid te laten blijven. Je ziet het steeds vaker z’n intrede nemen om de sporten heen. Waar sport van zou kunnen leren is naar hoe spelers gemotiveerd worden. Niemand is hetzelfde en motivatie is voor iedereen anders. Sommige mensen willen de beste zijn en anderen verslaan. Voor anderen is de groepsdynamiek heel belangrijk of dingen ontdekken, informatie ontsluiten. Sporten zouden beter moeten kijken: welke typen spelers heb ik hier en hoe zou je die het beste kunnen motiveren?”
Dit is een interview in de serie Sportinnovatie Talks. Lees, kijk of luister.
Over de auteur(s) van dit bericht:
Journalist bij Fast Moving Targets.